Nga atua o mua, nga rewera ranei? Te hura i te mea ngaro a te Hahi

Ko te taapii o te hitori o te haahi me nga rangahau mahi makutu he nui nga korero whakahihiri, kaore noa atu i te te hurihanga o nga atua onamata ki nga rewera na te Hahi Katorika. Ko tenei mahi whakahihiri ehara i te mea noa mo te whanaketanga wairua, engari he ahuatanga maha kua mau ki roto i nga putake o te ao tangata, te matauranga, me nga hanganga mana. Ko te whainga o tenei rangahau hohonu ki te wetewete i nga uauatanga kei muri i tenei nekehanga, me te hura i ona paanga o mua, tikanga, me nga tikanga whakapono ki nga hapori o mua me o naianei.

Ko te maaramatanga o ta maatau patai matua me maarama ki te turanga Te Whakapono Karakia. Tuatahi, me mohio tatou ki nga whakamaramatanga o te Atua me nga rewera i roto i tenei anga whakapono. Ko te Atua, i roto i te Katorika, ko te Runga Rawa, te Kaihanga mana katoa o te ao katoa, me te tauira o te pai me te tino pai katoa. Ei taa-ê-raa, te mana‘ohia ra te mau demoni mai te mau melahi hi‘a, te mau taata o te orure hau i te hinaaro o te Atua e o te opua ra e aratai i te taata.

Ko te hanganga o te Hahi Katorika he mea hoahoa ki te Atua i te tihi, whai muri mai e nga anahera, te hunga tapu, me nga tangata, me nga rewera e takoto ana i te pito whakahē o tenei hihinga tiretiera. Te mau tumu o te monotheisme, te vai ra hoê ana‘e Atua hopea, e mea faufaa roa no to tatou maramarama.

Ko nga whakapono wairua o te tangata kua tino whanake i roto i te waa. Ko te nuinga o nga hapori o nehe he whakapono ki nga atua me nga atua wahine, he maha nga ahuatanga o te ao me te taiao. Heoi, i te wa e huri haere ana nga rau tau, ka kitea te huringa ki te whakapono kotahi.

te He nui te mahi a te Hahi Katorika ki te arahi i tenei whakawhitinga. Ko te mea nui, ehara tenei i te hurihanga whakapono noa; he tino tikanga, he mahi torangapu. Na te whakapumautanga o te whakapono i raro i te Atua kotahi i ngawari ake ai te whakahaere a te Hahi ki te whakahaere me te whakahaere, he whakaaro nui i roto i te wa i kore ai te Hahi he hinonga wairua noa, engari he mana torangapu nui.

I roto i te punaha whakapono Katorika, ko nga rewera te tikanga he anahera kua hinga, he hinonga i tahuri ki te Atua, ka peia atu i te rangi. Te vai nei ratou no te faahema, no te haavare e no te arata‘i ê atu i te taata i te e‘a hanahana o te Atua.

Na roto i te huriraa i te mau atua tahito i roto i te mau demoni, ua roaa te Ekalesia i te mau opuaraa e piti. Tuatahi, i pai te whakaiti i te awe me te whakapohehe o nga atua tawhito na roto i te whakarite i a ratou ki te kino, na reira te whakapumau i te mana o te Hahi me te whakapakari i te whakapono kotahi. A piti, ua horoa mai te reira i te hoê tatararaa i te pae faaroo no nia i te mauiui e te faahemaraa ta te taata e farerei i roto i to ratou oraraa i te fenua nei.

Ko te hurihanga o nga atua o nehe ki roto i nga rewera ehara i te mea he ariā koretake, engari he ahuatanga tino kitea ka kitea i roto i nga korero o mua me nga tuhinga whakapono. Ei hi‘oraa, te atua Heleni o Pan, tei haamorihia i te omuaraa ei atua tiai i taaihia i te natura e te mau animala, ua haaviivii-mǎrû-hia e ua taaihia i te hoho‘a o Satani. Ko nga atua wahine whai hua onamata, he tohu mo te nui me te ora, he mea whakarite ki te succubi, nga hinonga rewera e mohiotia ana mo te whakapohehe i nga tangata.

Ua riro teie tauiraa opuahia ei rave‘a faataahia na te Ekalesia no te tatara i te mau taamuraa i rotopu i te taata e to ratou mau ti‘aturiraa pae varua tahito. Ko nga atua tawhito, he puna o te whakaute me te aroha i mua, kua waiho hei tohu mo te wehi, te hara, me te kino.

• Pan (Kariki): I te timatanga he atua o te natura, i muri mai ka piri ia ki a Hatana.
• ngarara (Sumerian/Babylonian): Ahakoa ehara a Lilith i te tino atua, he wahine kaha ia i roto i nga korero o Mesopotamia. I roto i nga korero a nga Hurai, ka uru ia ki nga ahua rewera.
• Ahataroto (Phoenician): E ruahine no te hotu, te taatiraa, e te tama‘i, ua faaauhia oia i te mau hoho‘a demoni i roto i te tahi mau tatararaa Kerisetiano.
• Paara (Kanaana): E atua puai o Baala no te hotu e te vero, i muri a‘e ua faainohia i roto i te Bibilia mai te hoê idolo haavare.
• Asmodeus (Peresia): I te omuaraa e varua Peresia, ua fariihia o Asmodeus i roto i te mau demoni ati Iuda.
• Ishtar (Babulonia): Te atua o te here, te nehenehe, te taatiraa, te hiaai, te hotu, te tama‘i, te aroraa, e te mana politita i te tahi mau taime, ua faainohia i roto i te mau tatararaa i muri a‘e.
• Pazuzu (Assyrian/Babylonia): I te omuaraa e mea paruru oia i te tahi atu mau varua iino, ua hi‘ohia o Pazuzu i muri iho mai te hoê taata demoni.
• Hecate (Kariki): He atua wahine e pa ana ki nga huarahi, nga huarahi tomokanga, te po, te marama, te makutu, te makutu, te mohio ki nga otaota me nga tipu paihana, nga wairua, nga mahi makutu, me nga mahi makutu. I nga wa o muri mai, he maha nga wa e whakaatuhia ana ia he wahine e toru nga upoko me te whai hononga ki te makutu me te Rarohenga.
• Belial (Baipera Hebera): E ere i te hoê atua i te omuaraa, e parau râ te auraa o te faufaa ore, ua faarirohia oia i muri iho ei demoni i roto i te tutuu ati Iuda e Kerisetiano.
• Kali (Hindu): Noa ’tu e te haamorihia ra oia ei atua i teie mahana, ua turai to ’na mau huru riaria e te haavîraa ia vetahi ê ia faaau ia ’na i te mau hoho‘a demoni.
• koati (Hurai): I te tuatahi he koati i uru ki te Yom Kippur, i muri mai ka kiia he rewera i roto i etahi whakamaoritanga.
• Angrboda (Norse): He wahine roroa i te whenua o nga roroa (Jotunheim), he hononga ki nga wuruhi, nakahi me te reinga. Ko nga whakamaoritanga Karaitiana o muri mai pea kua whakaparahako tona ahua.
• Baphomet (Medieval Europe): I te tuatahi he tohu tohu, i muri iho ka whakapohehetia e te Hahi Katorika.
• Mamona (Faufaa Apî): Te faahoho‘araa i te tao‘a e te nounou, i muri a‘e i te hi‘oraahia mai te hoê demoni.
• Moe (Kanaana): E atua tei taaihia i te tusia tamarii, i muri a‘e ua faarirohia oia ei demoni i roto i te mau papai ati Iuda e Kerisetiano.
• Cernunnos (Celtic): Ei atua haona no te faahoturaa, te ora, te mau animala, te tao‘a, e te repo, ua taaihia oia i muri iho i te mana‘o kerisetiano no nia i te diabolo.
• Loki (Norse): Ahakoa ehara ia i te rewera, ko Loki, te atua tinihanga, i whakakinongia na tana mahi whakararuraru.
• Ereshkigal (Sumerian): Te atua o te Rarohenga, ka kitea he ahua rewera i nga wa o muri mai.
• whakaturia (Aiphiti): Te Atua o te arepurepu, te auahi, te medebara, te haavare, te vero, te hae, te arepurepu, te haavîraa u‘ana, e te mau taata ěê. I Ihipa o mua, ko te nuinga o nga wa i kiia ko ia he tangata koretake, engari i muri mai ka hono ia ki te ahua o Hatana.
• Motou (Kanaana): Te Atua o te pohe tei apitihia e te mau demoni no to ’na mana faatere i nia i te repo.

I a au ano he tohunga makutu, he mea whakahihiri enei huringa. He rereke te tirohanga ki nga atua tawhito. Engari i te titiro ki a ratou hei hinonga kino, ka whakanuia ratou hei tohu mo nga momo ahuatanga o te ao me te taiao, hei kawe i te mana me te whakaaro nui.

Hei whakaatu i tenei kaupapa, tukua ahau ki te whakapuaki i tetahi korero mo te tangata ake. I tetahi o aku tirotiro tuatahi ki te mahi tahuhu, i tino aro atu ahau ki te atua Kariki a Hermes, e mohiotia ana ko te karere a nga atua me te kaitiaki o te hunga haereere me nga tahae. Engari i te whakapouri i tenei atua, i kitea e ahau te korero e karapoti ana ia ia he puna nui o te whakaaro nui me te arahi.

Ko tenei pakiwaitara e whakanui ana i te kaupapa o syncretism i waenganui i nga tikanga wairua rereke, tae noa ki te Katorika me nga whakapono etene. I te nuinga o nga wa ka uru atu nga mahi makutu ki te karakia ki enei atua, ehara i te mea he rewera engari i te mea e whakanuia ana i roto i to raatau tikanga taketake.

Ko te awe o tenei huringa o mua kei tua atu i nga rohe o te rohe whakapono. He mea nui ki runga i nga tikanga wairua o enei ra, kua uru ki roto ki o tatou tuhinga, toi, me nga tikanga rongonui. Mai i nga pukapuka tae noa ki nga kiriata poraka, kei nga waahi katoa te ahua o te atua o mua kua whakatapua, e pa ana ki to tatou whakapoapoa tangata mo te tiretiera me te kino.

Ko te tikanga tino hohonu pea kei roto i te ao o te manawanui me te rereketanga o te whakapono. Ko te tikanga o te whakapohehe i nga atua o nehe, he ahua o te mana wairua, he tikanga ki te whakaiti i nga whakapono me nga tikanga tawhito, me te whakapumau i te mana o te whakaakoranga kotahi a te Hahi. Ko tenei ahuatanga e tuku ana i te maataki keehi e pa ana ki nga paanga o te mana wairua, e whakaatu ana i te hiranga o te korerorero ki waenga i nga whakapono me te whakaute tahi.

Ko te wetewete i te hurihanga o nga atua o mua ki nga rewera na te Hahi Katorika he rite ki te whai i nga huarahi labyrinthine o te ao tangata. He korero mo te mana, te mana whakahaere, me te whanaketanga wairua. Ma te mohio ki tenei ahuatanga, ka whiwhi tatou i nga matauranga tino nui ki nga hononga whakahirahira o te whakapono, o nga mahi torangapu, me nga tikanga, me te pehea o te whakakotahi i o tatou whakaaro mo te pai me te kino.

Ko tenei haerenga i roto i nga rautau ka whakamarama i te mana mau tonu o nga atua o mua. Ahakoa to ratou whakapouritanga, ka mau tonu enei hinonga ki te whakaute i roto i nga momo ahurea me nga punaha whakapono o te ao. E parau mau iho â râ te reira i roto i te mau peu tahutahu i reira te mau mea tahito i piihia e te faaturahia, eiaha mai te mau hoho‘a demoni, ei mau tapao puai râ no te mau huru huru rau o te oraraa e te oraraa.

Ko nga taonga tuku iho o enei atua o nehe e whakaatu ana i to ratou hiranga ahurea me te pakari o nga tikanga wairua tuku iho. Ko to ratou whai take tonu kei te whakakorikori i nga korero mo te hitori o te whakapono, te awe i nga mahi wairua o naianei, me te whakaawe i nga mahi pakiwaitara me nga mahi toi. Ko tenei korero o mua he mea nui noa atu i nga mea o mua; he korero haere tonu, he tohu mo te tipuranga o nga whakapono me te taha wairua o te tangata.

Ahakoa he tangata whai koe i te Hahi Katorika, he tohunga makutu, he tangata noa ranei e miharo ana ki te hitori o nga haahi, ka homai e tenei kaupapa tetahi mea hei whakaaroaro ma tatou: te kaha pumau o te whakapono, te rere o te atua me te rewera, me nga huarahi hohonu e haere tonu ai to tatou wairua o mua ki te hanga i to tatou wa me te heke mai.